Ζήτω ο Κανιβαλισμός
Από τις φαβέλες της Λατινικής Αμερικής, στα γκέτο των Δυτικών μητροπόλεων στο κέντρο της Αθήνας, η καταστολή επελαύνει υπό την επικεφαλίδα «επαναφορά του πολιτισμού» (βλ. δηλώσεις Δένδια για τον Ξένιο Δία) στους χώρους αυτούς. Η έννοια λοιπόν του κοινωνικού κανιβαλισμού, που παίζει παντού τώρα τελευταία υποδηλώνει την αγριότητα που πρέπει να καταπολεμηθεί στο όνομα του πολιτισμού και γίνεται για άλλη μια φορά δικαιολογία για χιλιάδες διώξεις αλλοδαπών χωρίς χαρτιά, μικροεμπόρων ναρκωτικών, αστέγων, τοξικοεξαρτημένων, ιερόδουλων, μικροκακοποιών. Αυτοί θεωρούνται κανίβαλοι που προσβάλουν το δυτικό ανθρωπιστικό μοντέλο των σύγχρονων κονκισταδόρων-μπάτσων. Το ότι ο όρος χρησιμοποιείται υποτιμητικά όχι μόνο από τους μιντιακούς επισκόπους και τους πάπαδες των κοινοβουλευτικών εδράνων, αλλά και από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και την αναρχία κάποτε, δείχνει το πόσο έχουν κατηχήσει (όρος που χρησιμοποιεί ο De Andrade στο παρακάτω) και οι τελευταίοι στην ‘θρησκεία’ του πολιτισμού των αφεντικών τους.
Προς υπεράσπιση λοιπόν των Κανιβάλων και του Κανιβαλισμού.
Το κείμενο παρακάτω γράφτηκε από έναν μοντερνιστή Βραζιλιάνο συγγραφέα το 1928 και υποστηρίζει ότι η δύναμη του Βραζιλιάνικου μεταποικιακού πολιτισμού είναι η ικανότητά του να «κανιβαλίζει» και να αφομοιώνει άλλους πολιτισμούς. Ο κανιβαλισμός ενώνει όπως λέει κι ο ίδιος. Ο κανιβαλισμός συστήνει κοινωνίες χωρίς ταμπού, φυλακές, ψυχιατρεία. Η Χαρά των κανιβάλων είναι η μόνη σίγουρη απόδειξη.
Μανιφέστο Ανθρωποφαγίας 1
του Oswald de Andrade
Ο Κανιβαλισμός μόνο μας ενώνει. Κοινωνικά. Οικονομικά. Φιλοσοφικά
*
Ο μόνος νόμος του κόσμου. Η μεταμφιεσμένη έκφραση κάθε ατομικισμού, κάθε συλλογικοποίησης. Κάθε θρησκείας. Κάθε συμφωνίας για ειρήνη
*
Tupi κανείς ή να μην Tupi[2], that is the question (αυτή είναι η ερώτηση)
*
Ενάντια σε κάθε είδους κατήχηση. Ενάντια στη μάνα του Gracchi[3]
*
Με ενδιαφέρει μόνο ότι δεν είναι δικό μου. Ο νόμος του Ανθρώπου. Ο νόμος του Κανίβαλου.
*
Έχουμε βαρεθεί τους καχύποπτους καθολικούς συζύγους που τους έχουν δοθεί ρόλοι πρωταγωνιστικοί. Ο Freud έβαλε ένα τέλος στο μυστήριο της γυναίκας και στους υπόλοιπους τρόμους της τυπωμένης ψυχολογίας
*
Αυτό που συγκρούεται με την αλήθεια είναι το ρούχο, το παλτό που τοποθετείτε ανάμεσα σε εσώτερους και εξωτερικούς κόσμους. Η αντίδραση απέναντι στον ντυμένο άνθρωπο. Οι Αμερικάνικες ταινίες μας πληροφορούν σχετικά με αυτό.
*
Παιδιά του ηλίου. Μητέρα των ζωντανών. Ανακαλύφθηκε και λατρεύτηκε θηριωδώς με όλη την υποκρισία της saudade[4], από τους μετανάστες, από τους σκλάβους και από τους τουρίστες. Στη γη της Μεγάλης Κόμπρας[5].
*
Είναι γιατί ποτέ δεν είχαμε γραμματικές, ούτε συλλογές παλιών φυτών. Κι ούτε ποτέ γνωρίσαμε τι ήταν το αστικό, περιαστικό, το σύνορο και το ηπειρωτικό. Τεμπέληδες στην mapamundiτης Βραζιλίας.[6]
Μια συμμετοχική συνείδηση, μια θρησκευτική ρυθμική[7]
*
Ενάντια σε όλους τους εισαγωγείς συσκευασμένης συνείδησης. Η τρανταχτή ύπαρξη της ζωής. Η προ-λογική πνευματικότητα για να την μελετήσει ο κύριος Levy Bruhl[8]
*
Θέλουμε την Καριβιανή Επανάσταση. Μεγαλύτερη από την Γαλλική επανάσταση. Η ενοποίηση των παραγωγικών εξεγέρσεων για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Χωρίς εμάς η Ευρώπη δεν θα είχε ούτε την πενιχρή διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου[9]. Η χρυσή εποχή προάγγελος της Αμερικής. Η Χρυσή Εποχή. Και όλα τα girls.
*
Κληρονομιά. Η επικοινωνία με την Καριβιανή πλευρά της Βραζιλίας. Ou Villegaignon print terre.[10]Montaigne. Ο φυσικός άνθρωπος. Από την Γαλλική Επανάσταση, από το Ρομαντισμό, από την Μπολσεβίκικη Επανάσταση, από την Σουρρεαλιστική Επανάσταση και από την τεχνικοποιημένη βαρβαρότητα του Keyserling[11]. Προχωράμε μπρος.
*
Δεν κατηχήσαμε ποτέ. Ζούμε υπό ενός νόμου για την υπνοβασία. Κάναμε το Xριστό να γεννηθεί στην Μπαγια(Bahia). Ή στην Μπελέμ ντο Πάρα[12].
*
Αλλά ποτέ δεν επιτρέψαμε τη γέννηση της λογικής ανάμεσά μας.
*
Ενάντια στον Πάτερ Vieira[13]. Συγγραφέα του πρώτου μας δανείου, για να πάρει προμήθεια. Ο αγράμματος βασιλιάς του πε: γράφτο αυτό αλλά χωρίς πολλές φανφάρες. Το δάνειο έγινε. Η Βραζιλιάνικη Ζάχαρη εκχωρήθηκε. Ο Vieira έφυγε με λεφτά στην Πορτογαλία και άφησε σε μας τις φανφάρες.
*
Το πνεύμα αρνείται να συλλάβει το πνεύμα χωρίς ένα σώμα. Ανθρωπομορφισμός. Ανάγκη για ένα κανιβαλιστικό εμβόλιο. Για να διατηρήσουμε την ισορροπία μας ενάντια στις ζενίθιες θρησκείες[14]. Και ενάντια σε κάθε Ιερά Εξέταση.
*
Μπορούμε να ικανοποιήσουμε τον αμφίσημο κόσμο σας.
*
Είχαμε ήδη δικαιοσύνη την κωδικοποίηση της εκδίκησης. Η επιστήμη ως κωδικοποίηση της Μαγείας. Κανιβαλισμός. Η ασταμάτητη μετατροπή του ταμπου σε τοτέμ[15].
*
Ενάντια στον αναστρέψιμο κόσμο και ενάντια στις αντικειμενικοποιημένες ιδέες. Πτωματοποιημένοι. Το σταμάτημα της σκέψης που είναι δυναμική. Το άτομο ως θύμα του συστήματος. Πηγή των κλασσικών αδικιών. Των ρομαντικών αδικιών. Και η λησμονιά των εσώτερων αναζητήσεων.
*
Πορείες. Πορείες. Πορείες. Πορείες. Πορείες. Πορείες. Πορείες. [16]
*
Το Καριβιανό ένστικτο.
*
Θάνατος και Ζωή κάθε υπόθεσης. Από την εξίσωση «Εαυτός μέρος του κόσμου» στο αξίωμα «Ο κόσμος μέρος του Εαυτού». Ζωάρκεια. Εμπειρία. Κανιβαλισμός.
*
Ενάντια στις ελίτ των Λαχανικών. Σε επικοινωνία με το χώμα.
*
Δεν κατηχήσαμε ποτέ. Αυτό που κάναμε ήταν Καρναβάλι. Ο Ινδιάνος ντυμένος σαν γερουσιαστής της Αυτοκρατορίας. Νομίζοντας ότι είναι ο Pitt[17]. Ή να παίζει στις όπερες του Alcenar[18], γεμάτες από αυθεντικό Πορτογαλικό συναίσθημα.
*
Είχαμε ήδη Κομμουνισμό. Είχαμε ήδη Σουρεαλιστική γλώσσα. Η χρυσή Εποχή.
*
Catiti Catiti
Imara Notia
Notia Imara
Ipeju[19]
*
Μαγεία και ζωή. Είχαμε ήδη την περιγραφή και την κατανομή των χειροπιαστών αγαθων, των ηθικών αγαθών και των βασιλικών αγαθών[20]. Και ξέραμε πώς να μετασκευάσουμε το μυστήριο και το θάνατο με την χρήση λίγων γραμματικών μορφών.
*
Ρώτησα έναν άνθρωπο τι ήταν ο Νόμος. Μου απάντησε ότι ήταν η εγγύηση άσκησης της δυνατότητας. Αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Galli Mathias[21]. Τον έφαγα.
*
Μόνο εκεί που υπάρχει μυστήριο δεν υπάρχει ντετερμινισμός. Αλλά τι έχει να κάνει αυτό με μας;
*
Ενάντια σ’όλες οι ιστορίες των ανθρώπων που ξεκινούν στο Ακρωτήρι της Finisterre[22]. Ο άνημερολόγητος κόσμος. Χωρίς Κεφάλαια. Χωρίς Ναπολέοντα. Χωρίς Καίσαρα.
*
Ο προσδιορισμός της προόδου από καταλόγους και συσκευές τηλεόρασης. Μόνο μηχανήματα. Και μεταγγιστές αίματος.
*
Κάτω οι ανταγωνιστικές εξιδανικεύσεις. Ήρθαν εδώ με Καραβέλες.
*
Ενάντια στους μισθοφόρους, που προσδιορίζονται από την σύνεση του κανίβαλου, του Υποκόμη του Cairu[23]– Είναι ένα ψέμα που επαναλαμβάνεται
*
Αλλά εκείνοι που ήρθαν εδώ δεν ήταν σταυροφόροι. Ήταν φυγάδες από τον πολιτισμό που εμείς τρώμε, γιατί είμαστε δυνατοί και εκδικητικοί σαν τον Jabuti[24].
*
Αν ο Θεός είναι η συνείδηση του Αδημιούργητου Σύμπαντος, η Guaraci είναι η μητέρα των ζωντανών[25], Η Jaci η μητέρα των Φυτών[26].
*
Δεν είχαμε ποτέ σκέψη(εικασία). Αλλά είχαμε μαντεία. Είχαμε Πολιτική που είναι η επιστήμη της διανομής. Και ένα κοινωνικό σύστημα σε αρμονία με τον πλανήτη.
*
Οι μεταναστεύσεις. Η φυγή από ειδεχθή κράτη. Ενάντια στην αστική σκλήρωση. Ενάντια στα Θερμοκήπια και στην βαρεμάρα της σκέψης.
*
Από τον William James και τον Voronoff[27]. Η μεταμόρφωση του ταμπού σε τοτέμ. Κανιβαλισμός.
*
Ο πατερφαμίλιας και η γέννηση της ηθικής του Νεογνού: Πραγματική άγνοια +έλλειψη φαντασίας+ αίσθηση εξουσίας στο πρόσωπο του περίεργου απογόνου
*
Κάποιος θα έπρεπε να αποχωρήσει από τον προφανή αθεϊσμό για να φτάσει στην ιδέα του Θεού. Αλλά ο Καριβιανός δεν χρειαζόταν κάτι τέτοιο. Γιατί είχε το Guaraci.
*
Το αντικείμενο δημιουργίας αντιδρά σαν έκπτωτος άγγελος. Έπειτα, οι ονειροπολήσεις του Μωυσή. Τι έχουμε να κάνουμε εμείς με όλα αυτά;
*
Πριν οι Πορτογάλοι ανακαλύψουν την Βραζιλία, η Βραζιλία είχε ανακαλύψει την χαρά.
*
Ενάντια στο Δαυλοφόρο Ινδιάνο. Ο Ινδιάνος γιος της Μαρίας, ο πρόγονος της Κατερίνας των Μεδίκων και βαφτισιμιός του Don Antonio de Mariz.[28]
*
Η Χαρά είναι η πιο σίγουρη απόδειξη
*
Στη μητριαρχία των Pindorama[29]
*
Ενάντια στη μνήμη ως πηγή του εθίμου. Η ανανέωση της προσωπική εμπειρίας.
*
Είμαστε υλιστές(concretistas). Οι ιδέες οπλίζουν, αντιδρούν και καίνε ανθρώπους σε δημόσιες πλατείες. Ας ξεφορτωθούμε τις ιδέες και τις άλλες παραλύσεις. Με την έννοια της πορείας. Πιστεύω στα σύμβολα∙ στους εξάντες και στα αστέρια.
*
Ενάντια στον Γκαίτε, τη μανα του Gracchi, και το δικαστήριο του Dom Joao VI.[30]
*
Η χαρά είναι η πιο σίγουρη απόδειξη
*
Ο αγώνας μεταξύ αυτού που αποκαλούμε Αδημιούργητο και Δημιουργίας- εικονίζεται στην αντίθεση μεταξύ του Ανθρώπου και του Ταμπού. Η καθημερινή αγάπη και ο Καπιταλιστικός τρόπος ζωής. Κανιβαλισμός. Η απορρόφηση του ιερού εχθρού. Η μεταμόρφωση αυτού σε Τοτέμ. Η ανθρώπινη περιπέτεια. Ο γήινος στόχος. Ακόμα κι έτσι, μόνο οι εξαίρετες ελίτ κατάφεραν να κατανοήσουν τον σαρκικό κανιβαλισμό, που κουβαλά μέσα του το υψηλότερο μήνυμα της ζωής και αποφεύγει όλες τις ασθένειες που ταυτοποίησε ο Freud- ασθένειες της κατήχησης. Αυτό που δεν έχει αποτέλεσμα είναι η εξιδανίκευση του σεξουαλικού ενστίκτου. [Τούτο] Είναι [μόνο] η θερμομετρική κλίμακα του κανιβαλικού ενστίκτου. Η σάρκα πρώτα, αυτό [είναι] το ένστικτο [που]γίνεται επιλεκτικό και δημιουργεί την φιλία. Όταν είναι συναισθηματικό δημιουργεί αγάπη. Όταν γίνεται σκέψη δημιουργεί την επιστήμη. Τριγυρίζει και αποκλίνει. Κατά καιρούς υποβαθμίζεται. Ποταπός κανιβαλισμός, συμφυρώμενος με τις αμαρτίες της κατήχησης – ζήλια, τοκογλυφία, συκοφαντία, φόνο. Ενεργούμε ενάντια στην πανούκλα των υποτίθεται καλλιεργημένων και Εκχριστιανισμένων λαών. Κανίβαλοι.
*
Ενάντια στον Anchieta με το τραγούδι των έντεκα χιλιάδων παρθένων του Παραδείσου[31] στη γη της Iracema[32]– ο πατριάρχης Joao Ramalho, ιδρυτής του Sao Paolo[33].
*
Η ανεξαρτησίας μας δεν έχει ακόμα εξαγγελθεί. Μια τυπική έκφραση του Dom Joao VI: «Γιε μου βάλε το στέμμα στο κεφάλι σου, πριν κάποιος τυχοδιώκτης το βάλει στο δικό του.»[34] Εξορίσαμε την δυναστεία. Αλλά πρέπει να εξορίσουμε το πνεύμα των Bragantine[35], τα προστάγματα και την ταμπακίερα της Maria da Fonte[36].
*
Κάτω η μασκαρεμένη και καταπιεστική κοινωνική πραγματικότητα του Freud- πραγματικότητα χωρίς κόμπλεξ, χωρίς τρέλα, χωρίς εκπορνεύσεις, χωρίς σωφρονιστήρια, η μητριαρχία των Pindorama.
Oswald de Andrade
Στην Piratininga,
το έτος 374 από το έτος κατάποσης του επίσκοπου Sardinha[37]
Σημειώσεις
1 Το κείμενο είναι μετάφραση από τα αγγλικά του Oswald de Andrade’s “Manifesto Antropοfago,” που δημοσιεύτηκε στο Revista de Antropofagia 1:1 (Sao Paulo, Μάιος 1928). Η αγγλική μετάφραση και οι σημειώσεις παρακάτω έγιναν από τον Leslie Barry και είναι διαθέσιμη online στο http://dmp.bard.edu/wp-content/uploads/2011/11/Andrade_CannibalistManifesto.pdf
[2] Το Tupi είναι το όνομα όλων των Γηγενών Αμερικάνων της Βραζιλίας και η γλώσσα τους nheegatu.
[3] Μια μαθήτρια Ελληνικής και Λατινικής γραμματείας, η Cornelia λέγεται ότι ήταν ενάρετη , αυστηρή και υπερβολικά αφοσιωμένη στους γιους της. Στο Μανιφέστο είναι η κακή μάνα που (σε αντίθεση με της μητέρες Θεότητες Jaci, Guaraci) μεγαλώνει τα παιδιά της ως υποκείμενα της «πολιτισμένης» κουλτούρας
[4] Saudade ή λαχτάρα, νοσταλγία της πατρίδας είναι ένα συναίσθημα παραδοσιακά συνδεδεμένο με τον πορτογαλικό χαρακτήρα .
[5] Στην σχολιασμένη γαλλική μετάφραση του Μανιφέστου, ο Beneditio Nunes δείχνει ότι ο ήλιος ήταν μια “θηλυκή” θεότητα. Όπως επίσης ο ίδιος αναδεικνύει η Μεγάλη Κόμπρα(Cobra Grande) είναι ένα πνεύμα των νερών στην Αμαζόνεια μυθολογία, όπως και το θέμα του ποιήματος του Raul Bopp Cobra Norato(1928). Βλέπε Oswald de Andrade, “Le manifeste anthropophage,” trans. Nunes, Surrεalisme peripherique, ed. Luis de Moura Sobral (Montreal: Universite de Montreal, 1984) 180-192, esp. 181, n. 3.
[6] O Nunes γράφει « ο Oswald θεμελιώνει μια αναλογία ανάμεσα στην απουσία γραμματικής πειθαρχίας και την απουσία διαχωρισμού ανάμεσα στον πολιτισμό και την Φύση[στη Βραζιλία]. Αφού ήταν κοντά στ φύση, [οι Βραζιλιάνοι] δεν χρειάστηκε να μαζεύουν βότανα, όπως έκαναν ο Rousseau ή ο Γκαίτε». Ο όρος «Παλαιά Φυτά» μοιάζει επίσης να αναφέρεται και στο περιχαρακωμένο, απαθές και φυτουκλίστικο φιλολογικό και πολιτισμικό κατεστημένο της Βραζιλιας που ο Oswald θέλει να ξεκουνίσει.
[7] Αναφορά στο έργο του Levy Bruhl για την δομή της «πρωτόγονης σκέψης». Βλ. παρακάτω ν. 8
[8] Lucien Levy-Bruhl, Γάλλος φιλόσοφος και εθνολόγος (1857-1939). Ανάμεσα στις δημοσιεύσεις του υπάρχουν τα Les fonctions mentales dans les societes inferieures (1910), La mentalite primitive (1927) και La mythologie primitive (1935).Η «πρωτόγονη» νοοτροπία σύμφωνα με τον Levy-Bruhl δεν συνιστά μια παραμόρφωση της «πολιτισμένης» αλλά μια εντελώς διαφορετική δομή σκέψης. Το πρωτόγονο μυαλό είναι μυστικιστικό, συλλογικό και πριν το Λόγο.
[9] O Neil Larsen γράφει, «Το Μανιφέστο καθαυτό παίζει ειρωνικά με την θεωρία του Διαφωτιστικού Λόγου για το φυσίκο φως, που οδηγεί ο Locke διαμέσου του Rousseau και τελικά με την Διακύρηξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την αστική επανάσταση, και ως τέτοιος έχει τις ρίζες του στον «ευγενή άγριο» που βασίζεται στις πρώτες αναφορές από τον Βραζιλιάνικό ‘κανιβαλισμό’ ανάμεσα στα μέλη της φυλής των Τουπιναμπα, Modernism and Hegemony (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1990) 80.
[10] Στο άρθρο του Montaigne ‘οι Κανίβαλοι’ ή Villegaignon print terre” συζητά την Antarctic France ( η Γαλλική αποστολή στην Βραζιλία) στην οποία προΐστατο ο Villegaignon και υπάρχει νησί με το όνομά του στο Ριο ντε Τζανέιρο . Ο Montaigne υποστηρίζει σε αυτό το άρθρο ότι ο τελετουργικός κανιβαλισμός είναι πολύ λιγότερο βαρβαρικός από τα ‘πολιτισμένα’ Ευρωπαϊκά έθιμα.
[11] Ο κόμης Herman Keyserling Γερμανός φιλόσοφος, ταξιδιώτης του κόσμου και Ανατολίτης (1880-1946) Στα έργα του προτείνει τις (Σπενγλεριανές) ιδέες ότι ο Δυτικός κόσμος πρέπει να μπλεχτεί με την Ανατολική φιλοσοφία και ότι η Λατινική Αμερική θα ανέλθει ως παγκόσμια δύναμη όταν η Ευρώπη καταρρέει. O Nunes μας πληροφορεί ότι ο Keyserling του οποίου ‘η επίσκεψη στο Σάο Πάολο το 1929 είχε χαιρετιστεί από την Revista de Anthropofagia, προέβαλε την ιδέα του τεχνικού βαρβαρισμού στο βιβλίο του Die neuentstehende Welt” (“Anthropophagisme et surrealisme,” Surrealisme peripherique, ed. Luis de Moura Sobral, Montreal: Universite de Montreal, (1984), 159-79, esp. 173, n. 15). O Oswald αντιστρέφει την ιδέα του Keyserling ότι ο άψυχος ‘τεχνικός βαρβαρισμός’ είναι το ίδιον του μοντέρνου κόσμου. Στην ουτοπία του Oswald ο πρωτόγονος άνθρωπος απολαμβάνει τους καρπούς της νεωτερικότητας
[12] Η βραζιλιάνικη πόλη της Μπελέμ ή Βηθλεεμ (επαρχία του Παρά). Ο Χριστός λοιπόν δεν μεταφέρθηκε στο Νέο κόσμο στο κείμενο του Oswald, αλλά γεννήθηκε στη δική του Βηθλεέμ .
[13] Antonio Vieira(1608-97), Πορτογάλος Ιησουίτης κομβικός στην αποίκηση της Βραζιλίας. Έγινε γνωστός ως ο «Ιούδας της Βραζιλίας». Στον πόλεμο μεταξύ των Πορτογάλων και των Ολλανδών στο Pernambuco, ο Vieira μεσολάβησε για μια συμφωνία ειρήνης σύμφωνα με την οποία το Pernambuco δίνονταν στους Ολλανδούς, ώστε η Πορτογαλία να μην πληρώσει την Ολλανδία με το πέρας του πολέμου(με χρήματα που τυπώνονταν στην Βραζιλία). Ένας αξιοσημείωτος ομιλητής και συγγραφέας, ο Vieira συνδέεται με την τυπική, φίνα ρητορική- μια γλώσσα που έρχεται σε αντίθεση με το ποιητικό ιδίωμα που ο Oswald επεξεργαζόταν στην Βραζιλία. Ο Nunes γράφει ότι ο Vieira «είναι για τον Oswald το ισχυρότερο έμβλημα της Βραζιλιάνικης διανόησης… ο Oswald αναφέρεται στην πρόταση του Vieira το 1649 να οργανώσει την εκμετάλευση της ζάχαρης στο κράτος του Maranhao”
[14] Σύμφωνα με τον Nunes ζενίθιες θρησκείες είναι η οι θρησκείες της σωτηρίας. Βλέπε “Antropofagia ao Alcance de Todos,” in Oswald de Andrade, Do Pau Brasil e Antropofagia e as Utopias (1972); Rio de Janeiro: Civilization Brasileira, (1978) xxxi. Ο Μεσημβρινός(Meridian) είναι η διαχωριστική γραμμή μοιάζει στο πλαίσιο του Μανιφέστου, να υπονοεί τους διαχωρισμούς ψυχής/σώματος, γηγενή/ξένου και άλλους, τους οποίους ο Oswald ήθελε να ξηλώσει.
[15] Στο Τοτέμ και Ταμπού, ο Freud υποστηρίζει οτι η στροφή από τα ‘τοτεμικά’ συστήματα ηθικής και θρησκείας σε εκείνα των ‘ταμπού’ εγκαθίδρυσε την πατριαρχική εξουσία ως τον ακρογωνιαίο λίθο του πολιτισμού. Τα υποκείμενα στο σύστημα του ταμπού είναι ‘πολιτισμένα’ διότι έχουν εσωτερικεύσει τον πατριαρχικό κανόνα. Ο Oswald συνηγορεί υπέρ του τοτεμιστικού κανιβαλισμού, καθιστώντας έτσι την άρνησή του για την πατριαρχία και τον πολιτισμό των Πορτογάλων ‘πατέρων’. Βλέπε την επεξήγηση του Nunes στο “Anthropophagisme et surrealisme,” 169-70.
[16] Το αυθεντικό roteiros (από το rotear πλοηγώ) μπορεί να σημαίνει πλοία, ημερολόγια πλοίων ή κατευθύνσεις του πλοηγού. Ο Oswald μπορεί να ερμηνευθεί εδώ ως αναφερόμενος στην επανακάλυψη της Αμερικής.
[17] William Pitt, (1759-1806), Βρετανός αξιωματούχος και συντηρητικός πολιτικός που επηρέασε ιδιαίτερα την διαμόρφωση της αποικιακής πολιτικής στην Ινδία.
[18]Jose de Alencar, Βραζιλιάνος συγγραφέας και συντηρητικός πολιτικός, (1829 77) . Το μυθιστόρημα για Ινδιάνους O Guarani (1857) μετασκευάστηκε σε όπερα, με μουσική του Carlos Gomes (1836-96), με την οποία άνοιξε η σκάλα του Μιλάνου, στις 2 Δεκεμβρίου του 1870. Ο Nunes σημειώνει ότι « Ο Peri ο ήρωας του ‘O Guarani’ έχει πολιτισμένους τρόπους, μιμούμενος τους Πορτογάλους άρχοντες»
[19] Σε μία υποσημείωση ο Oswald μας δίνει την πορτογαλική μετάφραση του παραπάνω κειμένου των Tupi «Νέο φεγγάρι, ω νέο φεγγάρι, κάρφωσε θύμισες από μένα μέσα [στον άντρα που θέλω].» Η σημείωση δίνει ως πηγή το κείμενο Selvagem, ένα ανθρωπολογικό έργο του Couto Magalhaes, πολιτικού και ανθρωπολόγου (1836-98)….
[20] Το αυθεντικό εδώ διαβάζεται «dos bens fίsicos, dos bens morais, dos bens dignarios.». O Oswald παίζει με τους νομικούς όρους διαφόρων ειδών ιδιοκτησίας, ώστε να εξευτελίσει τους ‘πολιτισμένους’ Ευρωπαικούς θεσμούς και να δείξει ότι είναι επιφανειακοί μπροστά στην Βραζιλιάνικη κουλτούρα. Bens Fiscios είναι πιθανότατα η γη και οι φυσικοί πόροι της Βραζιλίας, bens morais ο φυσικός πολιτισμός. Bens Dignarios, η ιδιοκτησία που παραχωρήθηκε από το Βασιλιά, υπονοεί και τα κοινά στοιχεία Πορτογαλικού και Βραζιλιάνικου πολιτισμού και την ιδιοκτησία «παραχωρημένη» από το βασιλιά που ήταν προηγουμένως Βραζιλιάνικη.
[21] Galli Mathias, είναι ένα λογοπαίγνια με τη λέξη galimatias ή ανοησία
[22] Περιοχή της Ιβηρικής χερσονήσου, και της Γαλλίας. Και οι δύο βρίσκονται στο άκρο της επικράτειας των δύο χωρών. Η μετάφραση της θα ήταν το τέλος της γης/ κόσμου(finis terre).
[23] Jose de Silva Λισαβόνα, Υποκόμης του Cairu ((1756-1835), Βραζιλιάνος πολιτικός. Μετά τον Dom Joao VI εγκατέστησε το δικαστήριό του στο Rio de Janeiro, στο ξεκίνημα της εισβολής του Ναπολέοντα στην Πορτογαλία, ο Υποκόμης του Cairu τον έπεισε να ανοίξει τα βραζιλιάνικα λιμάνια σε «όλα τα φιλικά έθνη προς την Πορτογαλία.»
[24] Χελώνα της Βόρειας Βραζιλίας, στην λαικής κουλτούρα των Ινδιάνων είναι ένας η φιγούρα ενός παγαπόντη. Το jabuti είναι άστατο, ενεργητικό, κωμικό και πολεμικό.
[25] Θεότητα του Ήλιου των Tupi, μητέρα όλων των ανθρώπων
[26] Θεότητα του Φεγγαριού των Tupi, δημιουργός των φυτών
[27] William James, Αμερικάνος φιλόσοφος (1842-1910), συγγραφέας των Principles of Psychology (1890), The Varieties of Religious Experience (1902), and A Pluralistic Universe (1909). Serge Voronoff, Ρώσσικης καταγωγής βιολόγος (1866-1951), συγγραφέας των Etude sur la vieillesse et la rajeunissement par la greffe (1926) and La conquete de la vie (1928), μια μέθοδος ανανέωσης μέσω μεταμόσχευσης γεννητικών αδένων . Η απομυστικοποίηση της θρησκείας από τον James αντιτίθεται στην κατήχηση που απορρίπτει ο Oswald, και το ενδιαφέρον του Voronoff για την μεταμόσχευση, καθώς και την επιστροφή στην νεότητα και απόρριψη του θανάτου, έχει ομοιότητες με το σχέδιο του Oswald. Ο Nunes γράφει «κάποιος μπορεί να σκεφτεί [τον Voronoff] να αναπαριστά έναν βιολογικό πραγματισμό στον οποίο κλίνει το Ανθρωποφαγικό μανιφέστο.( “Le manifeste anthropophage” 188-89, n. 26).
[28] Ο Nunes γράφει ότι αυτό είναι « μια παράθεση τριών μορφών: εκείνη των λαξευμένων Ινδιάνων στους πολυελαίους ορισμένων Μπαρόκ εκκλησιών, εκείνη την Ινδιάνα Paragassu που πήγε στη Γαλλία το 16ο αιώνα, συνοδευόμενη από τον άντρα της, τον Πορτογάλο Diogo Avares Correia, και εκείνη του Dom Antonio de Mariz, τον ευγενή γαιοκτήμονα, πατέρα της Ceci, με τον οποίο ο Peri ερωτεύεται, στο έργο OGuarani . H Paragassu βαφτήστικε ως Saint Malo. Μια κακή έκδοση [της ιστορίας], εξαπλώθηκε σε σχολικά βιβλία, κάνοντας την Κατερίνα των Μεδίκων ως νονά της ιθαγενούς» Le manifeste anthropophage” 189-90, n. 28).
[29] Pindorama, είναι το όνομα της Βραζιλίας στην γλώσσα των Tupi . Μπορεί να σημαίνει «χώρα ή περιοχή των Φοινίκων»
[30] Dom Joao VI, βασιλιάς της Πορτογαλίας (βασίλεψε μεταξύ 1816-26). Όταν ο Prince Regent απέφυγε την Ναπολεώνικη εισβολή στην Πορτογαλία (1807) και εγκατέστησε ένα Πορτογαλικό δικαστήριο στο Ριο ντε Τζανέιρο (1808-21). Έκανε την Βραζιλία ένα βασίλειο, αντίστοιχο σε δύναμη με την Πορτογαλία και υπήρξε ο τελευταίος άποικος μονάρχης πριν την ανεξαρτησία(1822).
[31] Ο πατέρας Anchieta (1534-97), Ιησουίτης απόστολος ανάμεσα σε Ινδιάνους, γνωστός ως ο «Απόστολος της Βραζιλίας» και γενικά θεωρείται ως ο πρώτος Βραζιλιάνος συγγραφέας. Βοήθησε στην ίδρυση του Σαο Πάολο το 1554, αφού ίδρυσε ένα Ιησουίτικο σχολείο στην Piratininga(Sao Vincente). O Anchieta είναι ο συγγραφέας ενός μακροσκελούς ποιήματος στα Λατινικά αφιερωμένο στην Παρθένο Μαρία, το οποίο συνέγραψε ενόσω βρέθηκε αιχμάλωτος των Ινδιάνων, καθώς και ενός δραματικού ποιήματος στα Πορτογαλικά σχετικά με την άφιξη ενός σκηνώματος από τις Εντεκα Χιλιάδες Παρθένες( θρυλικές συντρόφους της Αγ. Ούρσουλας, που μαρτύρησε στην Κολωνία τον 4ο αιώνα, και από τις οποίες ονομάστηκαν τα Παρθένα Νησιά στη Βραζιλία). Ο Anchieta λοιπόν εκφράζει την κατήχηση, την εισαγωγή κουλτούρας και την εγγραφή της Βραζιλίας ως αποικίας τα οποία ο Oswald απορρίπτει.
[32]Ινδιάνα ηρωίδα στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Alcenar (1865).
[33] Ο Joao Ramalho ήταν ένας από τους πρώτους Πορτογάλους αποίκους της Βραζιλίας . Ναυαγός στην ακτή του Σαο Πάολο στα 1512, έγινε φίλος με τους Ινδιάνους Tamoia, παντρεύτηκε την κόρη του αρχηγού και απέκτησε πολλά παιδιά από αυτή και άλλες Ταμοιανές, δημιουργώντας μια μικρή αυτοκρατορία. Ίδρυσε αυτό που τώρα είναι το Santo Andre και το χωριό Piratininga. Εναντιώθηκε στην ίδρυση του Σαο Πάολο από τους Ιησουίτες και οργάνωσε την αντίσταση των Ινδιάνων ενάντια στους μισθοφόρους.
[34] Ο γιος του Dom Joao VI, Dom Pedro I, έγινε αυτοκράτορας της Βραζιλίας όταν κηρύχθηκε η ανεξαρτησία το 1822. Σύμφωνα με την παράδοση ο Dom Joao, αισθανόμενος ήδη την απόσχιση της Βραζιλίας από την Πορτογαλία, είχε δώσει αυτές τις οδηγίες στον Dom Pedro που παραθέτει ο Oswald πριν την επιστροφή του από τη Λισαβόνα το 1821.
[35] Οι Πορτογάλοι βασιλιάδες της περιόδου της δυναστείας των Μπραγκαντσα(Braganca)
[36] Η θρυλική φιγούρα της Maria da Fonte έγινε σύμβολο της λαϊκής εξέγερσης στο Minho(1846) ενάντια στην ψηλότερη φορολόγηση που θα χρηματοδοτούσε την βελτίωση του οδικού συστήματος και του συστήματος υγείας. Ο ξεσηκωμός ενίσχυσε τις συντηρητικές δυνάμεις στην Πορτογαλία που σχετίζονται με τον ολοκληρωτισμό και την αποικιοκρατία. Σε αυτό το πλαίσιο η ΜΑ, Maria da Fonte είναι ένα έμβλημα της συμμαχίας της Πορτογαλικής κουλτούρας και της γυναίκας στην πατριαρχία, παράλληλα με τη μάνα του Gracchi και αντιτιθέμενες στη Jaci και Guaraci.
[37] Sardinha ήταν ο επίσκοπος της Μπαγία(Bahia) από το 1552 εως το 1556, οπότε και σκοτώθηκε και πιθανόν φαγώθηκε από τους Ινδιάνους Caltis, στα χέρια των οποίων βρέθηκε έπειτα από ναυάγιο του πλοίου που τον μετέφερε πίσω στη Λισαβόνα μέσω του ποταμού Sao Francisco. Ο Sardinha είχε ταχθεί υπέρ της τιμωρίας των Πορτογάλων αποίκων, που εκνευρισμένοι από την αντίσταση των Ιησουϊτών στην υποδούλωση των Ινδιάνων, επιτέθηκαν στο σχολείο της Piratininga το 1554.
Μετάφραση από τα Αγγλικά: Betonjc
Με πρόλαβες… πολύ δυνατό κείμενο, και πέρα από μανιφέστο ανθρωποφαγίας, μανιφέστο και για μια ολόκληρη γενιά πολιτικοποιημένων καλλιτεχνών του κινήματος της tropicalia.
Κορνηλία, η μάνα των Γράκχων 🙂