Από τους Wu-Ming
Το παρακάτω κείμενο είναι συνεισφορά μας στο βιβλίο Κάντε τα όλα Καινούρια: Ένα σχέδιο(project) για τον Κομμουνισμό, που εκδόθηκε από την Book Works, Λονδίνου και την Project, Δουβλίνου, 2006. Επιμέλεια του Grant Watson (Project), σε συνεργασία με τους Gavin Everall και Gerie van Noord (Bookworks).
Ώστε θέλετε να σας στείλουμε μια συμβολή σχετικά με τον Κομμουνισμό.
Όχι για οποιοδήποτε ομάδα ανθρώπων που αυτοαποκαλούνται κομμουνιστές.
Όχι για κάποια από τις αμέτρητες τάσεις του «Κομμουνισμού».
Όχι για τα έθνη-κράτη μαριονέτες όπως το Λάος και η Βόρεια Κορέα.
Όχι, εσείς αναφέρεστε στην πρωτογενή έννοια του Κομμουνισμού. Θέλετε να σκάψουμε και να ψηλαφήσουμε τις ρίζες του.
Χάρη στους Κομμουνισταράδες και τους Αντι Κομμουνισταράδες , ο Κομμουνισμός μοιάζει να είναι σήμερα το λιγότερο δημοφιλές, το πιο απαρχαιωμένο και ξεπεσμένο ζήτημα.Ο ίδιος ο όρος έγινε δυσπρόφερτος, γέρασε, ξεριζώθηκε βίαια από τον δημόσιο Λόγο.Καιρός να ξανασχοληθούμε μαζί του.
Η λέξη Kommunismus/Communismus επινοήθηκε ως ένας νεολογισμός (στην Γερμανική και στην ύστερη Λατινική γλώσσα), και χρησιμοποιούνταν σποραδικά με υποτιμητικό τρόπο τόσο κατά την διάρκεια όσο και με το τέλος των θρησκευτικών πολέμων που πυρπολούσαν την Ευρώπη από τον ύστερο Μεσαίωνα ως και την πρώιμη Νεωτερικότητα. Τα δόγματα του 16ου αιώνα, με τις ριζοσπαστικές τάσεις τους όπως οι Hutterites, οι Hussites και οι Taborites περιγράφονταν ως communisticae από κάποιους σύγχρονους εχθρούς τους και από άλλους μεταγενέστερους επικριτές τους. Η λέξη καταποντίστηκε έπειτα από αυτούς, ώσπου επανεμφανίστηκε εντυπωσιακά τον 19ο αιώνα πια. Όλες αυτές οι αιρέσεις του 16ου αιώνα, πρότασσαν το μοίρασμα των αγαθών και την συλλογική ζωή, ενώ μάλιστα κάποιες από αυτές υποστήριζαν την βίαιη απαλλοτρίωση από τους ευγενείς και τον κλήρο. Σε μια σειρά συγκρουσιακών επεισοδίων που πυροδότησαν εξεγέρσεις σ’όλη την Κεντρική Ευρώπη, γνωστή ως Γερμανικός πόλεμος των Ακτημόνων/Κολλίγων(1524-1525), συμμετείχε ο κήρυκας Thomas Müntzer ουρλιάζοντας στην μάχη Omniasuntcommunia, όλα τα πράγματα είναι κοινά. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι μια τέτοια αίσθηση μοιράσματος ήταν βαθιά ριζωμένη στην χριστιανική ιστορία και το δόγμα της. “Erant illis omnia communia” (πράξη 4,32): ‘Τα πράγματα ήταν κοινά ανάμεσά τους’. Και ο κανόνας του Αγ. Αυγουστίνου ( 400μ.Χ) λέει: “Et non dicatis aliquid proprium, sed sint vobis omnia communia”: «Μην αποκαλείς κάτι δικό σου, αλλά άσε τα πάντα να σου ανήκουν όντας κοινά».
Commūnis. Ας εστιάσουμε σε αυτό το Λατινικό επίθετο.
Commūnis σημαίνει «κοινό», «συμπαντικό», «γενικά μοιραζόμενο»
Μūnĭa σημαίνει «καθήκοντα», «δημόσια λειτουργήματα», «διόδια», «εσωτερική φορολογία» και γενικά κάθε είδους δημόσιες υπηρεσίες και υποχρεώσεις προς την κοινότητα. Κατά συνέπεια, Cum mūnis σημαίνει «με υποχρεώσεις», «με καθήκοντα», «με δεσμεύσεις», δηλαδή υποχρεωμένος να παίρνει μέρος στην ζωή μιας οργανωμένης κοινότητας.Αρκετά παραδόξως, το αντίθετο του Commūnis είναι το Immūnis, το οποίο σημαίνει «χωρίς καθήκοντα», «ελεύθερος από δεσμεύσεις», «φοροαπαλαγμένος».[1]
Κι αυτή είναι μόνο η αρχή του ταξιδιού, μιας και η λέξη Μūnĭa από μόνη της, έχει μια πολύ μακρά ιστορία. Η αρχαία ρίζα “Mai/Mau/Mu” σχετίζεται με την μέτρηση, το ζύγιασμα, μετρώντας πράγματα- υποθέτοντας για να τα ανταλλάξεις ισότιμα ή να τα μοιράσεις ανάμεσα σε φιλικά πρόσωπα.Αυτό υποτίθεται ότι συνέβαινε με τα καθήκοντα σε μια δίκαια οργανωμένη κοινότητα.Μπορούμε να βρούμε αναφορές σε κάμποσες αρχαίες γλώσσες. Στην Βέδικη Σανσκριτική, μια τεσσάρων χιλιάδων χρόνων ιερή γλώσσα της Ινδίας, Mâti σημαίνει «μετρώ». Στα Λατινικά, Mensio σημαίνει «μέτρο» (στα Γαλλικά : Mesure, στα Ιταλικά:Misura). Στην Παλαιοσλαβονική (την πρώτη γραπτή Σλάβικη γλώσσα που αναπτύχθηκε τον 9ο αιώνα ) Mena σημαίνει «ανταλλαγή», «τράμπα». Στην Παλιολιθουανική (15ος αιώνας), Mainas έχει την ίδια σημασία. Στις Γερμανικές γλώσσες, υπάρχει μια διακριτή αλλά παράλληλη ορολογική εξέλιξη: το γερμανικό επίθετο Gemeinas αντανακλά απόλυτα το Commūnis. Ge-meinas= Cum mūnis[2] Από εδώ προέρχονται επίσης η Αγγλική λέξη Moon ( Ελληνικά:Mhnh, Γοτθικά[3]: Mēna, παλαιοαγγλικά[4]: Mōna) και Month(μήνας) (Ελληνικά:Mhn, Λατινικά: Mensis). Το φεγγάρι χρησίμευε στο να λογαριάζουμε τις μέρες και να μετράμε μακρές χρονικές περιόδους. Από εδώ προέρχεται και το Mind(μυαλό) (Λατινικά: Mens). Το μυαλό είναι το όργανο που λογαριάζει/ ζυγιάζει/ μετρά και έπειτα θέτει την αξία και το νόημα(meaning) στα πράγματα. Βέβαια και η λέξη Meaning έχει τις ίδιες ρίζες. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η Ακαδική λέξη Manu που σημαίνει « μετρώ στα δάχτυλα»[5]. Η Ακαδική είναι μια Σημιτική γλώσσα. Μιλιούνταν ευρέως (και γράφονταν στην σφηνοειδή) στην Μεσοποταμία πριν 4.500 χρόνια. Ήταν η γλώσσα του τότε «παγκόσμιου» εμπορίου. Πολυάριθμες επιγραφές και πλακίδια έχουν βρεθεί σε ολόκληρη την Μικρά Ασία.
Ο πιο γνωστός και αμφιλεγόμενος Ιταλός γλωσσολόγος, ο ύστερος Giovanni Semerano(1913-2005), αφιέρωσε ολόκληρη την ζωή του ακολουθώντας τις ρίζες όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών πίσω στην Ακαδική και σε μια κοινή Σημιτική βάση. Συμπλήρωσε σχεδόν όλα τα κενά στην ετυμολογία των Ελληνικών και των Λατινικών όρων. Ξεσηκώνουμε πολύ υλικό από την δουλειά του και τις ανακαλύψεις του[6].
Όμως ας πάμε τώρα, ακόμα πιο πίσω.
Ποιος είναι ο λόγος που η ρίζα “Mai“/ “Mau“/”Mu” έχει να κάνει με την μέτρηση και την μοιρασιά; Ο Ακαδικός όρος για το «νερό» είναι Mϋ. Ουγκαριτική[7]: Mj. Αραμαϊκή[8]: Majjā. Το νερό είναι το πολυτιμότερο αγαθό αφού ανταλλάζεις τα πάντα για αυτό, αν είσαι διψασμένος. Το νερό είναι ο στυλοβάτης της κοινότητας, το πρώτο πράγμα που πρέπει να μοιράζεται ίσα. Η αναγκαιότητα διανομής και μοιράσματος του νερού είναι η προϋπόθεση και η βάση όλης της οικονομίας και της κοινωνικής ρύθμισης. Καθώς βυθιζόμαστε κι άλλο στο παρελθόν, στοχαζόμενοι επί της γέννησης της ανθρώπινης γλώσσας.
Υπάρχει μια αυστηρή αντιστοιχία μεταξύ του φωνήματος «Μ» και του νερού. Ο ήχος «Μ» είναι σχεδόν ονοματικό της πόσης. Εάν είσαι διψασμένος και θέλεις απεγνωσμένα να πιείς νερό, βγάζεις ένα βαθύ, αργόσυρτο ήχο που μπορεί να γραφτεί ως «Οομ…Οομμμμ». Στην Ιταλική λαλιά των μωρών, η λέξη για το «νερό» είναι Bumba (που προφέρεται ως Boom-bah).
Κλείνοντας, μπορούμε να πούμε ότι το μόριο «-mu(n») που περιέχει η λέξη «Com-mun-ism» σχετίζεται με το νερό. Το οποίο έχει γίνει το πιο σπάνιο από τα αγαθά. Εάν η λέξη αναζωογονούνταν, επαναφορτιζόταν, μεταγγιζόταν, δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή από τούτη για να επιστρέψει στη χρήση .
[1] Εάν το αντίθετο του «Κοινός» είναι το «Άτρωτος» (Immune), τότε ο Κομμουνισμός είναι η ιδεολογία της «μη ανοσίας»(σ.τ.μ θνητότητας) και είναι αλήθεια ότι «Ο Κομμουνισμός είναι μια ασθένεια του μυαλού», όπως είπε ο Αμερικάνος δημοσιογράφος και ηθικός σταυροφόρος George Putnam, στις 3 Οκτωβρίου του 1966. Ήταν μια από τις κατακλείδες στον επετειακό λόγο του σχετικά με την Ουγγρική Εξέγερση του 1956.
[2] Παρεπιπτόντως, το Gemeinwessen ( κοινότητα, κοινή αίσθηση, κοινοτικό είναι) ήταν μια από τις αγαπημένες λέξεις του Μαρξ, όπως και μια από τις καίριες έννοιες στα πρώιμα κείμενά του, όπως για παράδειγμα οι Κριτικές Σημειώσεις στο Άρθρο « Ο Βασιλιάς της Πρωσσίας και η Κοινωνική Μεταρρύθμιση. Από ένα Πρώσσο» (1844): «Αλλά δεν είναι αλήθεια ότι όλες οι εξεγέρσεις, δίχως εξαίρεση έχουν τις ρίζες τους στην καταστροφική απομόνωση του ανθρώπου από την gemeinwessen; Μήπως κάθε εξέγερση δεν προυποθέτει αναγκαία την απομόνωση; Θα γίνονταν η επανάσταση του 1789 εάν οι Γάλλοι πολίτες δεν ένιωθαν καταστροφικά απομονωμένοι από την gemeinwessen; Η κατάργηση αυτής της απομόνωσης ήταν ο βασικός στόχος της. Αλλά η gemeinwessen από την οποία είναι απομονωμένοι οι εργάτες είναι μια gemeinwessen μιας διαφορετικής πραγματικότητας και ορίζοντα από την πολιτική gemeinwessen. Η gemeinwessen από την οποία, η ίδια του η εργασία τον διαχωρίζει, είναι η ίδια η ζωή, η φυσική και η πνευματική ζωή, η ανθρώπινη ηθική, η ανθρώπινη δραστηριότητα, η ανθρώπινη απόλαυση, η ανθρώπινη φύση.». Ως αναφορά στην ανάπτυξη αυτής της έννοιας στον Κριτικό μετα-Μαρξισμό του 20ου αιώνα, δείτε τα έργα του γάλλου διανοητή Jacques Camatte.
[3] Η Γοτθική ήταν μια Γερμανική γλώσσα που μιλιούνταν από τους Γότθους (2ο-5ο αιώνα). Αργότερα διαχωρίστηκαν σε δυο φυλές, τους Οστρογότθους και τους Βίσιγότθους, και πρακτικά ανέλαβαν τα ηνία της ετοιμοθάνατης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη Νότια Ευρώπη.
[4] Με τον όρο Παλαιοαγγλικά (επίσης αποκαλούνται Αγγλοσαξονικά) οι γλωσσολόγοι εννοούν την Γερμανική ομιλούσα γλώσσα στην Αγγλία πριν την εισβολή των Νορμανδών το 1066
[5] Είναι η μόνη λογική ετυμολογική εξήγηση της Λατινικής λέξης Manus, χέρι. Ιταλική και Ισπανική : Mano, Πορτογαλική: Māo, Γαλλική: Main, Καταλανική: Má.
[6] Τα ευρήματα του Semerano συστηματοποιήθηκαν στο ογκώδες έργο Leoriginidellaculturaeuropea [Οι Ρίζες του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού] το οποίο δημοσίευσε σε μια δίτομη μορφή με τον υπότιτλο Rivelazionidellalinguisticastorica [ Αποκαλύψεις από την Ιστορική Γλωσσολογία] (Olschki, Φλορεντία 1984, ISBN 8822232542) και Basi semitiche delle lingue indoeuropee [Τα Σημιτικά Θεμέλια των Ινδοευρωπαϊκών Γλωσσών] (Olschki, Φλορεντία 1984, ISBN 8822242335). Στην επόμενη δεκαετία, «εκλαΐκευσε» τις θεωρίες του σε μικρότερης έκτασης βιβλία και δημοσίευσε κι άλλες πρωτότυπες μελέτες για την Ετρουσκική γλώσσα. Οι τελευταίες εργασίες του περιλαμβάνουν τα La favolla dell’indoeuropeo [Ο Μύθος της Ινδοευρωπαϊκής Γλώσσας](B.Mondadori, Μιλάνο 2005, ISBN 8842492744) και il popolo che sconfisse la morte: Gli Etruschi e la loro lingua [ Οι Άνθρωποι που Νίκησαν τον Θάνατο: Οι Ετρούσκοι και η Γλώσσα τους] (B.Mondadori, Μιλάνο 2005, ISBN 8842490709). Απ’όσο γνωρίζουμε δεν υπάρχει κάποια Αγγλική μετάφραση των έργων του.
[7] Η Ουγκαριτική ήταν μια Σημιτική γλώσσα που μιλιούνταν στην Συρία από τον 14ο έως και τον 12ο αιώνα π.Χ.
[8] Η Αραμαϊκή είναι ακόμα μια Σημιτική γλώσσα, πολύ κοντά στα Εβραϊκά, και μητρική γλώσσα του Ιησού από τη Ναζαρέτ, μιας και ήταν καθημερινή ομιλούμενη γλώσσα από τους Εβραίους της Παλαιστίνης τον καιρό που ήταν κομμάτι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η Αραμαϊκή και διάλεκτοι της μιλιούνται ακόμη σε κάποιες περιοχές της Μέσης Ανατολής (ιδιαίτερα στην Συρία). Κάποια βιβλία των Γραφών ήταν γραμμένα στην Αραμαϊκή (π.χ το Βιβλίο του Δανιήλ)